Presentada polo presidente do Goberno a iniciativa “HispanIA 2040”

O presidente do Goberno, Pedro Sánchez, clausurou o evento “HispanIA: como a intelixencia artificial mellorará o noso futuro”, celebrado na Fundación Ramón Areces, Madrid. Durante a súa intervención, destacou a necesidade de que Europa e España adopten unha visión clara sobre o rol da intelixencia artificial (IA) na sociedade, defendendo a democracia fronte aos riscos do uso indebido de tecnoloxías por parte de grandes corporacións tecnolóxicas.

O evento serviu para presentar o estudo 'HispanIA 2040'. Este estudo é o resultado dun traballo prospectivo realizado por un grupo de 12 expertos/as baixo o liderado da Oficina Nacional de Prospectiva e Estratexia do Goberno, co obxectivo de entender como a IA pode aumentar o noso benestar futuro e que decisións debemos tomar para que así sexa.

HispanIA 2040: desafíos e liñas de actuación

O estudo ‘Hispania 2040’ analiza as oportunidades e os retos que presenta o despregamento da IA abordando cinco grandes desafíos a longo prazo nos que a IA pode desempeñar un papel relevante en España. Estes cincos desafíos son:

• Modernizar o tecido produtivo
• Fortalecer o estado de benestar
• Alcanzar a sustentabilidade ambiental
• Reforzar os sistemas de seguridade e a defensa
• Reducir a desigualdade

Para cada un destes desafíos, o estudo ofrece unha visión xeral das principais aplicacións potenciais da IA para as que existe evidencia empírica, así como indicadores para cuantificar o punto de partida de España e o posible impacto futuro.

Fronte aos cinco desafíos, o estudo propón doce liñas de actuación prioritarias, algunhas delas xa abordadas na Estratexia de Intelixencia Artificial 2024:

1. Aumentar as axudas e incentivos financeiros para que as pemes incorporen e desenvolvan a IA nos seus negocios. Para iso, o estudo suxire reforzar prográmalos Kit Dixital para a adquisición de equipos tecnolóxicos e Kit Consulting, así como seguir os exemplos de programas como a Integración da IA nas Cadeas de Valor, o programa de Redes Territoriais de Especialización Tecnolóxica (RETCH), o Fondo Next Tech ou a Compra Pública de Innovación
2. Mellorar a formación e a atracción de talento en novas tecnoloxías. Neste ámbito, o estudo propón ampliar e mellorar a oferta STEM e intensificar a atracción de talento tecnolóxico escalando programas como “Spain Talent Hub” ou o máis amplo ATRAE.
3. Desenvolver programas de formación continua en IA para traballadores en activo.
4. Impulsar a creación dunha rede público-privada de centros de investigación en IA, que nos/nos dote da capacidade para desenvolver modelos fundacionais propios.
5. Favorecer a interoperabilidade de datos e modelos de IA entre empresas. O estudo propón seguir o exemplo do Hub Gaia-X no ámbito do dato, partindo da semente plantada pola incipiente Rede de Excelencia en IA.
6. Promover no seo das Nacións Unidas a sinatura dun novo acordo internacional vinculante que garanta o control humano sobre os sistemas de armas autónomos e que as armas nucleares queden fóra do alcance da IA. Así, reforzaríase a declaración política non-vinculante política sobre o uso militar responsable da IA asinada en 2023 por España entre máis de 50 países.
7. Impulsar desde a Axencia Española de Supervisión da Intelixencia Artificial (AESIA) o desenvolvemento de ferramentas de verificación e auditoría de modelos IA.
8. Deseñar e implementar un protocolo integral de vixilancia, detección e resposta ante incidentes de ciberseguridade, que podería ser elaborado polo Instituto Nacional de Ciberseguridade (INCIBE), en colaboración coa AESIA.
9. Desenvolver un sistema de datos integrados que facilite o seu intercambio e uso entre territorios e servizos públicos.
10. Dotar á administración pública da capacidade para crear software de IA adaptado ás necesidades de cada área do estado de benestar.
11. Crear un sistema de axentes virtuais que axuden á cidadanía na súa interacción coa Administración Pública.
12. Executar unha reforma integral dos impostos sobre a riqueza e achegar a carga fiscal sobre as rendas do capital ás do traballo.

España, "ben situada" para situarse á cabeza no desenvolvemento da IA

Nas súas intervencións, tanto Pedro Sánchez como o ministro para a Transformación Dixital e da Función Pública, Óscar López, destacaron o bo punto de partida de España fronte á IA, subliñando tamén os avances logrados coa Estratexia Nacional de IA.

Pedro Sánchez destacou que España que o Executivo vai continuar esta lexislatura reforzando as capacidades en computación e infraestruturas dixitais, avanzando cara a "un sistema de datos integrado que facilite o seu intercambio e uso entre diferentes actores e impulsando a investigación científica e o desenvolvemento tecnolóxico de IA". Por iso, anunciou a publicación e dispoñibilidade para todos os usuarios dos primeiros modelos de ALIA. Ademais, anunciou que se van a mobilizar 150 millóns de euros para potenciar a integración e uso da IA nas empresas españolas, en liña co compromiso adquirido na Estratexia de Intelixencia Artificial. Deles, proximamente destinaranse 20 millóns a 500 casos de uso en pequenas e medianas empresas, cuxos resultados e experiencias serán accesibles a todo o tecido de pemes, e "servirán para facer delas un ecosistema máis innovador e competitivo".

Pola súa banda, o ministro para a Transformación Dixital e da Función Pública, Óscar López, defendeu a aposta do Goberno por "democratizar a transformación dixital" e repasou os avances logrados coa Estratexia Nacional de IA. Entre outros, o Centro Nacional de Neurotecnologías (Spain Neurotech), co que se esperan "grandes avances" no tratamento de enfermidades neurológicas como o Parkinson, o Alzheimer, a depresión ou os trastornos do soño, ou a localización en España dunha das sete fábricas europeas de IA, grazas ao investimento de 62 millóns do Goberno, que sitúa ao Centro Nacional de Supercomputación como referencia mundial. Igualmente, máis de 600.000 pemes e autónomos recibiron axudas do programa Kit Dixital para dixitalizarse e incorporar a IA no seu negocios.

Desde a pasada lexislatura, o Goberno traballou co sector privado, a sociedade civil e o resto de administracións na materia e comprometeu nos últimos anos 2.000 millóns de euros a impulsar o desenvolvemento de tecnoloxías de alto impacto, entre elas solucións IA e a súa adopción en empresas e institucións públicas. Entre outras, o Executivo destinou 50 millóns a financiar grandes proxectos de investigación e desenvolvemento, 62 millóns á creación da primeira fábrica de IA de España, e outros 105 millóns a facilitar o despregamento desta tecnoloxía nas cadeas de valor. Tamén acaba de comprometer 500 millóns de euros para o novo centro de fabricación de semiconductores de Málaga.